İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Genel Cerrahi Anabilim Kolu Öğretim Üyesi ve Dünya Cerrahi Gastroenteroloji ve Onkoloji Derneği Lideri Prof. Dr. Nadir Dulundu, kanserin artık 50’li yaşlardan sonra değil 30’lu yaşlardan itibaren risk oluşturmaya başladığını söyledi. Prof. Dr. Dulundu, Kovid pandemisinin de var olan kanser yatkınlığını tetiklemiş olabileceği istikametinde çalışmalar olduğunu ve pandemi sonrası devirde kanser teşhisi alan olaylardaki artışın nedenlerinden birinin Kovid’in kendisi olabileceğini de kaydetti. Gençlerin, belirtileri gereğince önemsemediği için çok daha büyük risk altında olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Dulundu,
genç yaşta ortaya çıkan kanserlerin de çoklukla çok agresif seyrettiğini belirtti.
Prof. Dr. Dulundu, “Son yıllarda gençlerde kansere yakalanma oranını çok daha fazla olarak günlük pratiğimizde görmeye başladık. Sahiden de son yıllarda yapılan çalışmalar, 15 ila 39 yaş kümesinde kanser hadiselerinin yüzde 30 oranında daha fazla görüldüğünü ortaya koyuyor. Kovid periyodu sonrasındaki hasta kümelerine baktığımızda, gerçekten genç yaş kümesinde kanserlerin artmış olduğunu gözlemliyoruz. Bunun Kovid’le direkt bir bağlantısı olup olmadığı da şimdi net olmamakla birlikte, yapılan çalışmalar Kovid’in kendisinin de kansere katkısı olabileceğini destekliyor. Zira Kovid, bağışıklık sistemini olumsuz etkileyen bir sürü inflamatuar süreci tetikleyen bir hastalık. Bu da hücrelerin denetimsiz çoğalmasını ya da doğal ortamını olumsuz etkiliyor” dedi.
Pandemi sırasında genç nüfusun da önemli bir formda hareketsiz kaldığına işaret eden Prof. Dr. Dulundu, “Genç birini 2 hafta bile konutunda hareketsiz tuttuğunuzda, kas kütlesinin büyük bir çoğunluğunu kaybettiğini; viselar yağlanma dediğimiz karın içi yağlanmasının önemli bir formda arttığını görüyoruz. Yağlanmanın kendisi de pek çok kanseri tetikleyen bir süreç. Bir de pandemi periyodunda beşerler şikayetlerini çok öncelemediler ve denetim ya da tedavilerini ertelediler, aksattılar. Bu nedenle de belirli bir vakit dilimi içerisinde çok fazla kanser hastasına rastladık” diye konuştu.
Kolorektal kanserler, pankreas, göğüs, tiroit, uterus (rahim) ve cilt kanseri üzere kanserlerin genç yaş kümesinde artış gösterdiğine dikkat çeken Prof. Dr. Dulundu, şu bilgileri verdi:
“Solaryum, fazla güneşlenmek cilt kanserlerini çok tetikliyor. Bugünlerde gençlerin bunlara da çok kıymet verdiğini dikkate alırsak, bu mevzuda da dikkatli olmak gerektiğini vurgulamak isterim. Doğal ki çevresel faktörler de çok değerli. Yağlanma, beden kitle indeksinin artması ki günümüzde neredeyse genç yaş kümesinde iki bireyden bir tanesi obez olarak karşımıza çıkıyor.”
Kolorektal kanserlerde, kalın bağırsak kanserlerinde, mevcut tıbbi kılavuzlara nazaran tarama testlerinin 50’li yaşlardan itibaren yapıldığını da vurgulayan Prof. Dr. Dulundu, “Çünkü 50 yaşın altında bu kanserlere çok fazla rastlamıyoruz. Ancak günümüzde kanserlerin 40’lı yaşların altına kadar indiğini görüyoruz. Yeniden göğüs kanserindeki tarama testleri 35-40 yaşından sonra yapılıyor. Ancak biz çok daha erken periyotta kanser hastalarına rastlıyoruz. Münasebetiyle burada tahminen biz doktorların de birtakım pratiklerini değiştirmesi gerekecek. Örneğin genç hastalarda da şikayetlerin altında kanser olabileceği ihtimalini aklımıza getirmemiz gerekiyor. Ona nazaran ileri tetkikleri de istiyor olmamız gerekiyor. Bir de genç hasta kümesi, şikayetlerini çok önemsemiyor. Ya da biz doktorlar de bu şikayetlerin altında her vakit olabilecek en makus sonuçları düşünmüyoruz. Tüm bunlardan ötürü genç yaş kanser olaylarını biraz geç periyotta tespit ediyoruz. Gençlerdeki kanserler maalesef biraz daha agresif seyrediyor karakteri itibarıyla” sözlerini kullandı.
Prof. Dr. Dulundu, hangi belirtilerin önemsenmesi gerektiği konusunda ise şu bilgileri vererek kelamlarını noktaladı:
“Kalın bağırsak kanseri özelinde bakacak olursak, kabızlık, kilo kaybı ya da kabızlık-ishal devirlerinin daima birbirini takip etmesi (dışkılama alışkanlıkların değişmesi), şişkinlik, hazımsızlık üzere sorunları biz genelde gençlerde, fast-food biçimi beslenme alışkanlığı yahut gerilim faktörüne bağlayabiliyoruz. Birinci olarak aklımıza kolonoskopi gelmeyebiliyor. Lakin bu şikayetleri olan hastalarda tahminen de çok uzatmadan kolonoskopi üzere tetkiklerle yola devam etmek gerekebilir. Birinci basamak doktorda başlanan tedavilerin akabinde şikayetler son bulmuyorsa, tedaviden istenen karşılık alınamıyorsa, kesinlikle daha ileri tetkiklerle yola devam etmek gerekiyor. Bilhassa aile hikayesi olan şahıslarda, (ailesinde kalın bağırsak, pankreas, göğüs kanseri olan kişiler) şikayetlerini ihmal etmemesi ve sonuna kadar bu şikayetlerin sebebini net bir biçimde ortaya koyabilecek tetkikleri ve doktor denetimlerini yaptırması gerekiyor.”