Ülkemizde kara, kıyı ve deniz muhafaza alanları bakımından, kapsadıkları coğrafya nedeniyle epeyce değerli bir yeri olan “Özel Etraf Müdafaa Bölgeleri”nde, Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı çalışmalarına ağır bir formda, özveriyle ve titizlikle devam ediyor.
İzmir-Karaburun yarımadası, Bakanlığa bağlı Tabiat Varlıklarını Muhafaza Genel Müdürlüğü’nün “Özel Etraf Muhafaza Bölgesi” çalışmaları kapsamında belirlemiş olduğu alanlardan yalnızca biri.
AMAÇ, İNSAN VE TABİAT İSTİKRARININ SAĞLANMASI VE SÜRDÜRÜLEBİLİR OLMASI
Bu bölgede Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın denetiminde 2020 yılının Eylül ayından beri devam eden bir proje gerçekleştiriliyor. Yürütülen proje, Karaburun yarımadasındaki kıyı alanlarda insan ve tabiat istikrarının sürdürülebilir olması; bu bölgelerdeki doğal, kültürel, tarihi, eğitsel ve estetik bedellerin gelecek jenerasyonlara aktarılması ve tanıtılması açısından büyük ehemmiyet taşıyor. Bu kapsamda bahse bahis alanda “biyoçeşitlilik” araştırmaları yapılıyor.
Mordoğan mevkiinde bulunan Küçük-Büyük Ayıbalığı Koyu’ndaki mağaralar, Karaburun merkezinde yer alan Büyük-Küçük Ada, Kalecik Mevkii, Bozköy Barajı, Badembükü, Tuzla Koyu ve İris Gölü, proje kapsamında incelenen ve çalışmalar yapılan bölgelerden bazılarıdır.
Karaburun yarımadası bilhassa yarasalar, küçükbaş hayvanlar, yaban domuzu, sürüngenler ve kuş çeşitleri için ömür alanı sunuyor.
Bu yerlerden Badembükü’nde bulunan ve çok özel bir bitki tipi olan Kum zambağı, tabiatta sadece deniz kıyısı kumsallarında kendini gösteren bir çeşittir. Jenerasyonu tükenme tehlikesiyle karşı karşıya olan bu bitki tipi için en büyük tehdit yapılaşmadır. Kum Zambağı, kozmetik eser üretiminde kullanılırken, yurtdışına çıkarılması yasaklanmıştır.
Yarımadada korunması gerekli sulak alanlardan biri olan İris Gölü ise Kuzey ve Güney Ege göç bölgesi içerisindeki balıkçılar ve leylekler için kıymetlidir. Anadolu-Balkan pürtüklü semenderi için de bir ömür alanıdır.
DAĞ, ORMAN, KIYI VE SULAK ALAN EKOSİSTEMİ, BİYOÇEŞİTLİLİK AÇISINDAN EPEY ZENGİNDİR
Bitkisel manada özel cinslerin olduğu Karaburun ÖÇKB, bir yandan jenerasyonu tükenmekte olan tipler için ömür ortamı sunarken öteki yandan korunmasına da imkan tanıyor.
Önemli kuş alanı olarak tanımlanan Karaburun yarımadasında 258 adet kuş çeşidi belirlenmiş, bunlardan 17 tanesi ÖÇKB için yeni kayıt niteliği taşırken 14 tanesi de Karaburun’a özel olarak kayda geçilmiştir.
Karaburun-Ildır körfezi ÖÇKB iç suları için 6 adet Balık taksonu yeni kayıt olarak tespit edilmiştir.
Yine Omurgasız hayvanlar kategorisinde 46 taksonun 34’ü ÖÇKB için yeni kayıt olarak saptanmıştır. İncelemelerde bu omurgasız hayvan çeşitlerinden 3’ünün endemik çeşit olduğu not edilmiştir.
Bölgede 18 adet farklı habitat tipi tespit edilmiştir. Proje alanında gerçekleştirilen arazi çalışmalarından elde edilen datalara nazaran alanda; 2 adet tohumsuz bitki, 489 adet tohumlu bitki keşfedilmiştir. Bu bitkilerden 80 tanesi, Karaburun-Ildır Körfezi ÖÇKB için yeni kayıt niteliği taşımaktadır.
Arazi çalışmalarında 21 adet göğüslü çeşidine rastlanmış, bu çeşitlerden 3 tanesi uzun kulaklı yarasa olmakla birlikte ÖÇKB için yeni kayıttır.
Çalışmalarda 20 adet sürüngen kayıt altına alınmıştır. Uzman gruplarca bu güne kadar 21 aydır yerde yürütülen ağır çalışmalar sonucunda teşhisi tamamlanarak kayıt altına alınan toplam 1106 adet flora ve fauna taksonu mevcuttur. Bunlardan 142’si, ÖÇKB için yeni kayıt niteliği taşıyan taksonlardır.
PROJE YILSONUNDA TAMAMLANACAK, MEVCUT DURUM ORTAYA ÇIKARILACAK
Projenin temel stratejisini, sürdürülebilirlik anlayışı oluşturmaktadır. Tüm çalışmalar, memleketler arası mutabakatlar ve kontratlar çerçevesinde yapılmış olup projenin bu yılın sonunda tamamlanmış ve raporlanmış olması öngörülmektedir. Rapordaki sonuçlara nazaran bölgede fizikî bir altyapı planlaması yapılacak, stratejik manada sürdürülebilir planlar tekrar gözden geçirilerek mevcut durum ortaya konacak.