Son günlerde influenza A virüsünün H3N2 tipinin yaygın görüldüğünü belirten Prof. Dr. Aynur Eren Topkaya, ‘‘Bu hastalık domuz gribine benzetilse de birkaç yılda bir salgın yapan farklı bir grip tipi. Hem yetişkinler, hem de çocuklarda daha şiddetli seyrediyor’’ dedi…
Bir müddettir öksürük, ateş, kas ağrıları üzere şikayetler çok yaygın. Hasebiyle bu belirtiler Covid-19 mu yoksa mu yoksa grip mi (influenza) kaygısına yol açıyor. Fakat son vakitlerde influenza A’nın, koronavirüs alt varyantlarıyla benzeri belirtilere yol açan H3N2 tipinin yaygın görüldüğünü belirten Tıbbi Mikrobiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Aynur Eren Topkaya. bu husustaki sorularımı şöyle yanıtladı…
Prof. Dr. Aynur Eren Topkaya
DOMUZ GRİBİNE BENZETİLİYOR
■ Son günlerde hangi üst teneffüs yolu enfeksiyonu yaygın?
Son günlerde saptadığımız influenza virüsünün H3N2 tipi. Domuz gribine benzetilse de bu virüs birkaç yılda bir salgın yapan farklı bir infuenza tipi. Hem yetişkinler, hem de çocuklarda daha şiddetli seyrediyor. Mevsimsel influenzaya nazaran daha şiddetli salgınlar yapıyor ki şu anda üst teneffüs yolu şikayetiyle başvuranların hastaların çoğunluğunda bu virüsü saptıyoruz.
TEDBİRLER KALKTI, HASTALIKLAR ARTTI
■ Bu beklenen bir durum muydu?
Evet, zira influenza virüsü de koronavirüs ile tıpkı halde bulaşıyor. Son 3 yılda Covid-19 nedeniyle birçok tedbir alınmıştı ki bunların başında maske geliyor. Bu sıkı tedbirler sayesinde koronavirüs ile birlikte influenza ve öbür teneffüs yoluyla bulaşan mikropların da yayılmasını önlemiştik lakin artık maskeler çıktı, tedbirler kalktı. Bununla birlikte birkaç yıldır toplumda bu virüslerin neden olduğu salgınlar yaşanmadığı için bunlara karşı hassas beşerler arttı. Her sene hastalıkla karşılaştıkça bağışıklığımız artıyordu. Birkaç yıldır bu virüslerle hiç karşılaşmadığımız için şu anda birçok insan viral teneffüs yolu hastalıklarına yakalanma riskiyle karşı karşıya. Münasebetiyle bu sene daha fazla kişi üst teneffüs yolu enfeksiyonlarına neden olan virüslerden etkileniyor.
ZATÜRREYE KADAR GİDEN TABLOLAR VAR
■ Pekala virüs güçlenmiş mi?
Evet, bu virüsün genetik yapısında da her yıl farklılıklar oluyor. Influenza virüsüyle (grip virüsü) aslında daima genetik değişime uğradığı için her yıl karşılaşıyoruz. Ancak birkaç yıldır Covid-19 tedbirleri sayesinde toplumda rahat dolaşamadığı için 3-4 sene öncesine nazaran daha fazla genetik olarak değişmiş bir virüsle karşı karşıyayız diyebiliriz. Hem toplumun bu virüsle karşılaşmadığı için bağışıklığının düşmesi hem de virüsün yapısındaki genetik değişim nedeniyle virüsten etkilenme riski ile karşı karşıya geldik. Hasebiyle bugün için bu türlü şiddetli semptomlarla yaygın hastalık tablosu yaşanıyor. Yüksek ateş, kemik ağrısı, eklem ağrısı, kas ağrısı çok yorgunluk, halsizlik hatta bağışıklık sistemi baskılanan şahıslarda zatürreye kadar gidebilen ağır formlarda seyreden klinik tablolar başladı.
■ Şikayetler daha mı şiddetli?
Daha evvelki yıllara nazaran hem yetişkinlerde hem çocuklarda şikayetlerin daha şiddetli geçtiğini görüyoruz. Üstelik enteresan bir biçimde çocuklarda da epey ağır. Örneğin şu anda üst teneffüs yolu şikayetiyle gelen her üç çocuktan biri influenza A çıkıyor. Şikayetler de daha uzun sürüyor.
■ H3N2 tehlikeli mi?
Elbette tehlikelidir. Zira yetişkinlerde teneffüs işlevlerinin ileri derecede bozulmasına neden olabildiği için hastada oksijenin azalmasına neden olabilir. Bu da dikkat bozukluğu, zihinsel işlevlerinde bozukluğa kadar gidebilecek bir tabloya neden olabilir. Çocuklarda ise en büyük sorun su kaybı. Yüksek ateş sıvı kaybına neden olacağından bu da öteki hücrelerin de işlevlerinin bozulmasına neden olur. Bu nedenle hem yetişkin hem çocuk hastaların kesinlikle sıvı tüketmesi gerekir. Şayet sıvı tüketmede sorun yaşanıyorsa da serum takılarak bedenin sıvı istikrarını sağlamak gerekir. Bu nedenle ateşin ve su kaybının çok yakından takip edilmesi kıymetli.
KAPALI ALANDA MASKE TAKILMALI
■ Kronik hastalar nelere dikkat etmeli?
Aslında son üç yılda edindiğimiz kapalı ve kalabalık ortamlarda maske takmak üzere hoş bir alışkanlığımız var. Bunu tekrar kazanmak faydalı olacak. Bilhassa KOAH, kalp hastalıkları üzere kronik hastalıkları olanların tekrar hem bu devir hem de kışın kalabalık alanlarda maske takmasını öneriyoruz.
Ayrıca bilhassa altta yatan farklı bir hastalığı olanlara ve ileri yaş grubundakilere kesinlikle grip aşılarını yaptırmalarını öneriyoruz. Alışılmış yani yeniden bağışıklık sistemini güçlendirecek, sistemli ve kaliteli uyku, sağlıklı beslenme, açık havada yürüyüşler de yarar sağlayacaktır. Bununla birlikte kronik hastalığı olanların mümkün olduğunca kapalı alanlarda uzun müddet kalmamaları da değerli. Viral hastalıklar için her vakit en kıymetli korunma yolu aşıdır. Bu nedenle influenzada da en değerli korunma yolunun aşı olduğu unutulmamalı. Aşıyı bilhassa ileri yaş ve altta yatan hastalığı olan kümeye öneriyoruz. Bunun dışında da kalabalıkta, toplu taşıma araçlarında tekrar maske takılmasını öneriyoruz.
■ Hasta olan bireyler tekrar de grip aşısı yaptırmalı mı?
Eğer test yapıldıysa ve grip hastalığı olarak tanısı konulduysa bu durumda aşı olmaya gerek yok. Zira bu dönem için bir sefer geçiriliyor tıpkı dönemde birden fazla geçirilmiyor.
■ H3N2 nasıl anlaşılır?
Belirtileri ani başlayan ateş, kas ağrısı, halsizlik, boğaz ağrısı, burun tıkanıklığı ve öksürüktür.
ATEŞ 3 GÜNDEN FAZLA SÜRERSE DİKKAT!
■ Ne vakit doktora başvurulmalı?
Şu anda kullandığımız hem süratli testlerde hem de moleküler PCR testlerinde teneffüs yolu etkenlerine tıpkı anda bakabiliyoruz. Test yapıldıktan sonra hem influenza için hem de Covid için kişi hastalığı çok ağır geçiriyorsa hastaneye yatması gerekebiliyor. Ancak çok ağır geçirmiyorsa da tedbirler her ikisi için de tıpkı. Öncelikle dinlenmek gerekiyor. Okul çocuklarının okula gönderilmemesi, çalışan yetişkinlerin de meskende dinlenmesi değerli. Ayrıyeten sıvı tüketimine de dikkat edilmeli. Şayet ateş üç günden uzun sürüyorsa da kesinlikle tabibe başvurulmalı ve akciğer enfeksiyonu açısından değerlendirilmeli.