Tarım ve Orman Bakanı Vahit Kirişci, Nevşehir’de bir otelde düzenlenen Tarım Kesimi Temsilcileri Toplantısı’nda yaptığı konuşmada, kesim paydaşlarıyla bir ortaya gelmenin kıymetli olduğunu bilerek vilayetleri ziyaret ettiklerini söyledi.
İklim değişikliği, Kovid-19 salgını üzere durumların besinle ilgili üretim ve tedarik zincirlerindeki bozulmayı beraberinde getirdiğini belirten Kirişci, Rusya-Ukrayna Savaşı’yla bu durumun tepe yaptığına dikkati çekti.
Tarımda gerek bitkisel gerekse hayvansal üretimde en temel girdilerin mazot ve gübre olduğunu lisana getiren Kirişci, şunları söyledi:
“Bunları dışarıdan ithal eden bir ülke pozisyonundayız. Bunları söylüyorum, ne için söylüyorum? Zira bu dışa bağımlılık ve dışarıdan almak zorunda kalıyor olmamız nedeniyle özellikle bu pandemi ve sonrasındaki süreçteki fiyat artışları bizim dalımız ile Türkiye’yi de olumsuz istikamette etkiledi. Fiyat artışları noktasında söylüyorum fakat çok şükür bu ülke üreticilerin sayesinde yani siz değerli ve eli öpülesi üreticileri sayesinde hem kendisi için hem de ihraç edilen eserler noktasında, yurt dışındaki beşerler için pandemi periyodunda de ve sonrasında da üretmeye devam etti. Milletimizin bu değerli davranışı, asil davranışı çok şükür bugüne kadar devam etti. İnşallah bundan sonra da sürecektir. Misyona geldiğimden bugüne 6 ayı biraz geçti. Hasebiyle geldiğimiz gün prestijiyle da o gün ne söylemişsek şu anda da onların gereklerini ve icaplarını yerine getirmeye çalışıyoruz.”
“3,7 MİLYAR DOLAR OLAN İHRACATIMIZ 25, 27, ARTIK 30 MİLYAR DOLARLARA YANLIŞSIZ GİDİYOR”
Bakan Kirişci, Türkiye’nin toprak varlıkları ve biyolojik zenginlikleri ile kendi gereksinimlerini üretebilecek durumda olduğuna değinerek şöyle devam etti:
“AK Parti’nin 2002’de iktidar olduğunda bu ülkenin nüfusu 65 milyon. Bugün ülkenin nüfusu 85 milyon. Yani bunu şunun için söylüyorum. Bu ülke işte ‘Şuna muhtaç oldu, buna muhtaç oldu.’ diyebilecek kadar bu ülkenin üreticilerini yok sayan ve bunların emeklerine saygısızlık gösterenlerin son 20 yılda artan 20 milyon nüfusu kimin doyurduğunu bir defa daha düşünmelerini isterim. O öve öve bitirilemeyen ülkelerin nüfuslarının bile neredeyse bir, bir buçuk katı, iki katına varan bir nüfus eklemlenmiş durumda son 20 yılda. Yalnızca bu mu? Hayır. İhracatımız arttı. 3,7 milyar dolar olan ihracatımız 25, 27, artık 30 milyar dolarlara gerçek gidiyor. Ve ne? Türkiye ihracatçı pozisyonunda. Yani ürettiğini kendi insanları için tükettiren birebir vakitte bunu ihraç eden ve ithalat yaptığı halde dış ticaret fazlası veren bir dal, tarım dalı. Bunu bu ülkenin üreticileri gerçekleştiriyor. Hasebiyle biz kendimizi olağan ki ithalata değil, ihracata odakladık. İhracatı yaparken Türkiye’nin kendi muhtaçlıklarını da önemseyerek, bunları da dikkate alarak yapması gerektiğini lisana getirdik.”
Üreticinin refahı için çalışma yaptıklarına değinen Bakan Kirişci, “Bugün prestijiyle 6 milyon 200 bin ton civarında buğday ve arpa stokumuz var.” diye konuştu.
Kirişci, bakanlık olarak birçok dayanak verdiklerini, insanların memnunluğunu sağlayacakları bir yığın dayanağın karmaşıklığa neden olduğunu ve bu mevzuda sadeleşmeye gideceklerini tabir etti.
Pek çok eserin ekilmeyen alanlarda ekimi için yüzde 75 sübvansiyonlu tohum dağıttıklarını aktaran Kirişci, bu çerçevede ekilmeyen alanların azalışını sağladıklarını söyledi.
Varisler yoluyla, kırsaldan kente göç nedeniyle ekilmeyen alanların varlığına işaret eden Kirişci, bu alanların bir yıl azami boş kalmasını, bir yıl daha ekilmez, üzerinde bir üretim faaliyeti yapılmaz ise buranın oradaki en yakın bu faaliyetleri yürüten üreticilere kiralanması imkanını getireceklerini kaydetti.
“BİZİM NE ARZ FAZLASINA TAHAMMÜLÜMÜZ VAR NE DE ARZ AÇIĞINA”
Bakan Kirişci, kontratlı üretimle ilgili mevzuatta değişikliğe gideceklerini aktararak kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Yıllardan beri şeker pancarında uygulanan, uygulandığından ötürü da o alanda daima başarılı bulunan, kontratlı üretimi biraz daha kavram, mevzuat, uygulama olarak, genişleterek bununla ilgili yeniden düzenlemeyi de son etaba getirdik. Allah nasip ederse inşallah meclis açıldığında, kontratlı üretim modeli de devreye girmiş olacak. Kontratlı üretim… Kimi sözler çok kullanılır fakat bu sözlerin ne mana tabir ettiği bu yoğunluktan kaynaklı olarak çok dikkate alınmaz. Bir cümleyle söyleyeceğim. Üretmek isteyenle bu üretimi almak isteyeni bir ortaya getirerek aslında ülkenin muhtaçlığı olan o alandaki üretimi de muhakkak bir istikrarda tutmuş olacağız. Zira bizim ne arz fazlasına tahammülümüz var ne de arz açığına tahammülümüz var. Biz istiyoruz ki inançlı stokta dikkate alınarak muhtaçlığımız olan eserler üretilmiş olsun. “
Bu manada kontratlı üretimin son derece kıymetli olduğunu vurgulayan Kirişci, şöyle konuştu:
“Bundan birkaç gün evvel yeniden Et Süt Kurumu tarafından 6 Eylül 2022 Resmi Gazete’de yayımlandı. Bilhassa bu yayımlanan Cumhurbaşkanlığı kararıyla birlikte artık bizim kontratlı besicilik projesini hayata geçirdiğimizi şimdiden söyleyebilirim. Bunun bilhassa yakın vakitte ayrıntılarının da açıklanacağını buradan sizlerle paylaşmak istiyorum. Et ve Süt Kurumumuz kontratlı besicilik faaliyeti ile üreticilerimize pazar ve fiyat garantisi sunacaktır. Oluşturulacak kurullar tarafından aylık maliyetler hesaplanacak, belirlenen maliyete nazaran çiftçi refahı gözetilerek alım fiyatları daima güncellenmiş olacak. Alım ve fiyat garantisi verilen üreticiler beş yıllık üretim planlamasını çok rahatlıkla yapabilecekler. Böylelikle besiciler yararını teminat altına alacaklar. İsterlerse de tek taraflı olarak bu kontrattan vazgeçebileceklerdir. Proje kapsamında besicilerimizi verimliliği arttırmak için eğitim programlarına da tabi tutacağımızı belirtmek isterim. Bunu biz çok önemsiyoruz ve bilhassa hayvancılık üzere bir üretim alanında bir faaliyette bunun eksiksiz, noksansız uygulanmasını istiyoruz.”
Bakan Kirişci, ayrıyeten teknolojiyi kullanarak üreticiyi e-Devlet üzerinden kayıt sistemine dahil edeceklerini, devlet kurumu çalışanlarını ve üreticileri yalnızca elektronik ortamda buluşturacaklarını kelamlarına ekledi.
Kirişci, kırsaldan kente göçün Türkiye’nin en değerli meselelerinden birisi olduğunu söyledi.
Kırsalın tekrar hayat bulması için buralarda üretim yapacak vatandaşlara sahip çıkmak istediklerini anlatan Kirişçi, “Bunu çok çok önemsiyoruz, üzerinde hassasiyetle duruyoruz. Doğal tek başımıza Bakanlık olarak bizim bir faaliyetimiz olmayacak. Tekrardan kentten kırsala bir göç ve onun köyde oluşturacağı sistemsiz yapılaşmayı da dikkate alarak Etraf ve Şehircilik Bakanlığımızla eğitim faaliyetleri için Ulusal Eğitim Bakanlığımızla sıhhat hizmetleri için Sıhhat Bakanlığımızla da entegre olarak bu çalışmaları yürüteceğiz.” diye konuştu.
Kirişçi, “kent tarımı” kavramını gündeme getirdiklerini anımsatarak şunları kaydetti:
“Bugün, ‘Bir kilo domatesin işte tarlada fiyatı bu, pazarda fiyatı bu. Bir kilo domatesin tarlada fiyatı bu, markette fiyatı bu.’ diye televizyonlarda sıklıkla gündeme geliyor. Buradaki en büyük maliyet ögelerinden birisi, zincirin uzunluğu ve buradaki lojistik maliyetleridir. Eserin tazeliğini bu zincirin uzunluğu nedeniyle kaybediyor olması, hallerimizin halinin hal olmamasından kaynaklı aslında raf ömrü kısa olan bu eserleri biz kısa vakitte kaybetmek durumunda kalıyoruz. Münasebetiyle bir kent tarımı kavramını gündeme getirdik. Yani bir kentin gereksinimi olan eserlerin bu kentte üretilmesinin temel olduğunu ve bundan ötürü da bu üretim modelinin desteklenmesi gerektiği kanaatine vardık. Bunun birincisini de sera OSB seviyesinde İzmir’de, Dikili’deki yapmış olduğumuz teşebbüslerle Dikili Sera İhtisas Organize Sanayi Bölgesi diyelim ya da Organize İhtisas Sera Bölgesi, ismini tam olarak söyleyemiyorum ancak yani bir OSB’nin sera uygulaması. Artık onun bir benzerini ve ikincisini inşallah Kozaklı’da gerçekleştireceğiz.”
Burada yapacakları faaliyetlerin tarım ve turizme hitap edeceğine dikkati çeken Kirişci, “Bunlar yapışık ikizler. Birbirinden ayrılmayan ikiz olarak düşünülmeli ve buraya gelen, bu bölgede turizm faaliyetlerinde bulunan, turizm ismine bu kenti ziyaret eden 4 milyon civarındaki turistin muhtaçlığı olan eserlerin yerelden üretilmesi de gerçekleştirilmiş olacak. Yalnızca Nevşehir, Nevşehir için mi üretecek bu türlü bir faaliyeti başlattığında? Elbette ki değil. Komşu vilayetler var. Mesela Konya var. Bir metropol kent Kayseri var tekrar hakeza. Öbür tarafta Ankara var. Uzaklıkları değişiyor olsa bile buradaki jeotermal kaynağın bize sağlayacağı güçle ilgili avantajları inşallah bu iş için kullanmış olacağız.” sözlerini kullandı.
Kirişci, IPARD projeleriyle ilgili rakamsal bilgiler vererek, şöyle devam etti:
“Malumunuz IPARD daveti kapsamında desteklenecek projelerin sıralamasında bu vakte kadar 65 ve üzeri olan sıralama, Sayın Cumhurbaşkanı’mızın kabine toplantısında paylaştığı üzere 30’a indirilmiş ve böylece Nevşehir vilayetimizde desteklenecek proje sayısı bir anda 75’ten 130’a çıkmıştır. Hibe takviyesi meblağının da 104 milyon liradan 133 milyon liraya, yatırım meblağının da 190 milyon liradan 242 milyon liraya çıktığını söz etmek isterim. Yani biz bu projeleri önemsiyoruz. Bizim Tarım Islahatı Genel Müdürlüğümüz aracılığıyla da verdiğimiz takviyeler var. Oralarda da hibe takviyelerimiz var. Ancak bu IPARD ismini verdiğimiz proje dayanaklarıyla de bu kelamını etmiş olduğumuz dayanakları üreticilerimize sağlamış olacağız.”
Bir öteki gündeme gelen hususun ise Yamula Barajı olduğunu hatırlatan Kirişci, “Yamula Barajı üzere Devlet Su İşlerinin misyon alanında olduğu halde maliyetlerinin yüksekliği nedeniyle bunların üretiminin tamamlanması uzun yıllara sarkacak olan projeler için bizim mutlak surette tıpkı otoyol, köprü, havalimanı üzere işletmeciliklerde kullandığımız yap-işlet-devret modelini inşallah denemek istiyoruz. Böylece bugünkü maliyeti 18,5 milyar lira olan bir projenin bu prosedürle yapılıp yapılmayacağını da tartışıyoruz.” değerlendirmesinde bulundu.
Kirişci, konuşmasının sonunda üreticilere seslenerek “Sen üret, kâfi. Biz senin yanındayız. Biz senin arkandayız. Bu ülke üreten herkese hürmet duyduğu üzere üreticilerine de çiftçilerine de buradan başka bir hürmet ve farklı bir muhabbet duyacaktır.” dedi.